Cocreatieve TA is een relatief nieuwe stroming binnen de TA die de nadruk legt op relaties, gezonde ontwikkeling en de mogelijkheden die cocreatie biedt . Het behoort daarmee tot de school van de relationele TA. De belangrijkste pioniers van cocreatieve TA zijn Graham Summers en Keith Tudor. In 2000 publiceerden zij hun eerste artikel in de Transactional Analysis Journal onder de titel ‘Co-creative Transactional Analysis’ en in 2014 verscheen hun gelijknamige boek. In 2020 ontvangen zij voor hun inhoudelijke bijdrage de Eric Berne Memorial Award.
Afbeelding: Drawing Hands van Escher
Bij cocreatieve TA staat de actuele relatie in het hier-en-nu centraal (bijvoorbeeld tussen leraar en leerlingen, coach en coachee, directeur en teamleden) waarbij alle partners vanuit hun Volwassene communiceren. De cocreatieve relatie wordt duidelijk in de manier waarop mensen transacties met elkaar aangaan en in cocreatie bijdragen aan elkaars script en Spelen.
Drie principes van cocreatie
Summers & Tudor (2000) benoemen drie principes van cocreatieve TA:
- Het principe van ‘we-ness’, gebaseerd op ubuntu:
- Het principe van de gedeelde verantwoordelijkheid waarbij gesprekspartners verantwoordelijkheid nemen voor wat in het gesprek gebeurt. De TA professional en de cliënt werken nauw samen in de vorm van een ‘tweepersoons-psychologie’.
- Het principe van ‘present-centered development’: om te veranderen hoef je niet perse in regressie te gaan en oude besluiten in het verleden op te ruimen; je kunt ook goed werken met wat er in het nu is. Betekenissen veranderen namelijk voortdurend door met elkaar in gesprek te gaan.
Tudor en Summers (2014) hebben vier TA-kernconcepten geüpdatet die met elkaar een consistent bouwwerk vormen om te begrijpen wat er tussen mensen en in mensen gebeurt. Hierbij wilden ze meer focus leggen op gezondheid dan op pathologie. Dit brengt belangrijke implicaties met zich mee: de centrale rol van de Integrerende Volwassene en het belang van zogenaamde nu-gecentreerde transacties. Daarnaast bieden ze een andere kijk op Spelen. Spelen zijn niet alleen negatief en manipulatief, maar kunnen ook constructief gebruikt worden. Tot slot zien zij script als ‘co-creating identity’, waarin veel (meer) mensen een rol spelen dan alleen de opvoeders in het oorspronkelijke denken rondom script.
Bronnen
Tudor, K. & Summers, G. (2014). Cocreative Transactional Analysis. Londen: Karnac.
Brand, A. van den (2019). Written CTA Exam, bewerking van Deel D.
